Beograd

Shtabi Gjeneral (i cili përbëhet nga dy ndërtesa) është i konsideruar një monument i rëndësishëm arkitektonik, duke qenë vepra e vetme e mëdha publike e arkitektit Nikola Dobrović e realizuar në Beograd. Ajo u ndërtua midis viteve 1954 dhe 1965 në Jugosllavinë socialiste, duke zëvendësuar ndërtesat e Ministrisë së Mbrojtjes dhe të Akademisë Ushtarake, të dëmtuara rëndë në bombardimet naziste të vitit 1941. Ndërtesa e Dobrović u godit në bombardimet e NATO-s të vitit 1999 — një pjesë e saj pësoi dëmtime më të mëdha se tjetra përballë në rrugë. Ato u mbrojtën si monumente kulturore disa vite më vonë, duke theksuar rëndësinë e rikonstruksionit të tyre si shembuj të parë të arkitekturës moderniste pas Luftës së Dytë Botërore. Në ndërkohë, nuk është marrë ndonjë vendim për fatin e tyre, ndonëse shtypi raportoi disa herë për interesin e blerësve të huaj në këtë lokacion qendror të qytetit. Ai mbetet një vend shumë simbolik dhe emocionalisht i ngarkuar për shkak të historisë së tij si seli e forcave ushtarake jugosllave dhe më pas serbe. Jo vetëm që nuk është aspak neutral ose i pafajshëm — lidhja e tij me kujtesën dhe përkujtimin është komplekse dhe disa shtresore — por ai mbetet i shfrytëzuar si objekt i diskursit nacionalist viktimizues pa konsensus social mbi rol të shtetit serb dhe ushtrisë së tij në luftërat e viteve 1990.

Ne kemi pyetur arkitektë, historianë, historianë të artit dhe teoricienë pse është e rëndësishme Shtabi Gjeneral (Generalštabi). Çfarë po ruajmë me ndërtesën e shkatërruar të Shtabit Gjeneral (Generalštabi)? Çfarë është humbur ose do të humbasë me shkatërrimin e tij?

Indeksi: Koleksioni / Mbajtja – Lloji i dokumentit (V-Video, P-Fotografi, G-Grafikë, T-Tekst) – Lokacioni (B-Beograd, M-Mostar, P-Prizren, S-Sarajevo) – Numri Sekuencial.

Foto kredit: Lola Joksimović, CZKD; Generalštabi, Beograd (detaj).